De hedendaagse generatie volwassenen geniet een minder goede gezondheid dan de vorige generaties.

Sophia Antipolis, 10 april 2013 Ondanks de toegenomen levensverwachting, genieten volwassenen vandaag een minder goede "metabolische" gezondheid dan dit bij de vorige generaties het geval was. Dat is de conclusie van een grote cohortstudie uit Nederland waarin generatieverschuivingen binnen een reeks goed bekende metabole risicofactoren voor hart- en vaatziekten werden vergeleken.

Bij het evalueren van de trends, concludeerden de onderzoekers dat "de meer recent geboren generaties het slechter doen", en ze waarschuwden "dat de prevalentie van metabole risicofactoren en levenslange blootstelling eraan zijn toegenomen en waarschijnlijk zullen blijven toenemen".

De studie, vandaag opgenomen in de European Journal of Preventive Cardiology, analyseerde gegevens van meer dan 6000 personen in de Doetinchem Cohort Study. Deze studie startte in 1987 - 1991 met follow-up onderzoeken na 6, 11, en 16 jaar. (1,2) De belangrijkste risicofactoren waren lichaamsgewicht, bloeddruk, totale cholesterolwaarden (voor hypercholesterolemie) en de concentratie aan lipoproteïne van hoge dichtheid (HDL) cholesterol, die als "beschermend" wordt beschouwd.

De proefpersonen werden gestratificeerd volgens geslacht en generatie bij de baseline in leeftijdsgroepen van tien jaar (10-29, 30-39, 40-49, en 50-59 jaar); de follow-up analyses hadden als doel na te gaan of één generatie een ander risicoprofiel had dan een generatie die tien jaar eerder geboren was - dit noemden de onderzoekers een "generatieverschuiving".

De resultaten toonden aan dat de prevalentie van overgewicht, obesitas, en hypertensie in alle generaties toenam met de leeftijd, maar over het algemeen hadden de meer recent geboren generaties een hogere prevalentie van deze risicofactoren dan de generaties die tien jaar eerder waren geboren. Bijvoorbeeld, 40% van de mannelijke dertigers werd bij de baseline ingedeeld als te zwaar; 11 jaar later was de prevalentie van overgewicht in de tweede generatie mannelijke dertigers toegenomen tot 52% (een statistisch significante verschuiving). Bij vrouwen waren deze ongunstige gewichtsveranderingen enkel duidelijk tussen de meest recent geboren generaties, waarin de prevalentie van obesitas verdubbelde in slechts 10 jaar.

Andere bevindingen van de studie waren:

• Ongunstige (en statistisch significante) generatieverschuivingen in hypertensie bij zowel mannen als vrouwen tussen elke opeenvolgende generatie (met uitzondering van de twee meest recent geboren generaties mannen).
• Ongunstige generatieverschuivingen in diabetes tussen drie van de vier generaties mannen, maar niet bij de vrouwen.
• Geen generatieverschuivingen voor hypercholesterolemie, hoewel gunstige verschuivingen in HDL-cholesterol enkel werden waargenomen tussen de twee oudste generaties.

Net als voor het totaalbeeld, en gebaseerd op het bewijs van een "duidelijke" verschuiving in de prevalentie van overgewicht en hypertensie, benadrukten de onderzoekers dat "de meer recent geboren volwassen generaties het slechter doen dan hun voorgangers". Welk bewijsmateriaal deze veranderingen kan verklaren is niet duidelijk, voegden ze eraan toe, maar ze merkten op dat studies een verhoogde lichamelijke inactiviteit vermelden.

Wat betekenen de bevindingen voor de publieke gezondheid? Auteur Gerben Hulsegge van het Nederlands Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, benadrukt eerst de impact van obesitas op een jongere leeftijd. "De prevalentie van obesitas bij onze jongste generaties mannen en vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 40 jaar is bijvoorbeeld vergelijkbaar met die van de oudste generatie met een gemiddelde leeftijd van 55", legt hij uit. Dit betekent dat deze jongere generatie '15 jaar voorsprong' heeft op de oudere generatie en voor een langere tijdsperiode aan de obesitas blootgesteld zal zijn. Onze studie benadrukt dus eerst en vooral dat een gezond lichaamsgewicht een noodzaak is - door meer bewegen en een evenwichtige voeding aan te moedigen, vooral onder de jongere generaties.

"De bevindingen betekenen ook dat we, aangezien de prevalentie van het roken in hoge-inkomenslanden daalt, waarschijnlijk een verschuiving in niet-besmettelijke ziekten zullen zien van aan roken gerelateerde ziekten, zoals longkanker, naar aan obesitas gerelateerde ziekten zoals diabetes. Deze daling in prevalentie van het roken en de betere kwaliteit van de gezondheidszorg, zijn momenteel belangrijke drijvende krachten achter de hogere levensverwachting van de jongere generaties, en naar alle waarschijnlijkheid zal de levensverwachting blijven stijgen. Maar het is ook mogelijk dat, als gevolg van onze huidige trends in obesitas, in de verdere toekomst de snelheid waarmee de levensverwachting toeneemt, aanzienlijk zal vertragen, hoewel moeilijk kan worden gespeculeerd."